D.Trump hay K.Harris đắc cử sẽ tác động như thế nào đến Vietnam

• A. TRUMP đắc cử ảnh hưởng ntn đến Vietnam

Fiscal Policy: Đề xuất tăng thuế thu nhập doanh nghiệp (CIT) lên 28% từ mức 21% hiện tại, và có khả năng tăng thuế thu nhập cá nhân lên mức cao nhất là 39.6%.

Trade and tariffs: Giữ nguyên hiện trạng với rủi ro leo thang trong cuộc chiến thương mại hoặc xung đột về chip.

Foreign Policy: Dự kiến sẽ không có thay đổi lớn trong bối cảnh địa chính trị.

Regulation: Rủi ro về việc gia tăng cường độ kiểm tra chống độc quyền và quyền riêng tư, đặc biệt là đối với các công ty công nghệ lớn.

Key Investment Implications: Sự củng cố tài chính có thể mở đường cho việc cắt giảm lãi suất thêm, hỗ trợ các tài sản rủi ro bao gồm cả các thị trường mới nổi (EM).

Harris presidency, divided Congress

Fiscal Policy: Việc gia hạn đầy đủ các khoản cắt giảm thuế năm 2017 là không chắc chắn; có thể dẫn đến tình huống “vách đá tài chính” (fiscal cliff) vào cuối năm 2025.

Trade and tariffs: Tập trung vào chính sách thương mại bảo hộ.

Foreign Policy: Có khả năng cắt giảm tài trợ cho Ukraine.

Regulation: Có thể áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn đối với AI.

Key Investment Implications: Tăng cường củng cố tài chính có thể hỗ trợ sự vượt trội của cổ phiếu Mỹ; nguy cơ leo thang căng thẳng thương mại có thể ảnh hưởng tiêu cực đến phần còn lại của thế giới.

Republican clean sweep (chiến thắng của Trump và đảng Cộng hòa)

Fiscal Policy: Gia hạn các khoản cắt giảm thuế TCJA năm 2017 và có thể cắt giảm thêm thuế CIT/PIT; mỗi lần giảm 1 điểm phần trăm CIT có thể tăng EPS của Mỹ lên một chút dưới 1%.

Trade and tariffs: Áp dụng thuế nhập khẩu 6% đối với Trung Quốc và 10% đối với các quốc gia khác; nếu thực thi, có thể làm giảm EPS của Mỹ khoảng 8%.

Foreign Policy: Tăng bất ổn về Trung Quốc.

Regulation: Áp dụng quy định nhẹ nhàng hơn, ít vụ kiện chống độc quyền hơn và giảm giám sát các vụ sáp nhập và mua lại (M&A).

Key Investment Implications: Triển vọng của EM có thể bị ảnh hưởng bởi căng thẳng thương mại, thuế cao hơn hoặc sự mở rộng tài chính hạn chế khả năng cắt giảm lãi suất.

Trump presidency, divided Congress

Fiscal Policy: Không chắc chắn về việc gia hạn đầy đủ các khoản cắt giảm thuế năm 2017; nếu không được gia hạn, có thể dẫn đến “vách đá tài chính” vào cuối năm 2025.

Trade and tariffs: Có thể tiếp tục tập trung vào chính sách thương mại bảo hộ.

Foreign Policy: Tăng khả năng bất ổn về Trung Quốc.

Regulation: Dự kiến sẽ có ít vụ kiện chống độc quyền hơn và ít giám sát về sáp nhập và mua lại (M&A).

Key Investment Implications: Rủi ro về leo thang căng thẳng thương mại có thể ảnh hưởng đến các thị trường khác ngoài Mỹ; triển vọng của các thị trường mới nổi có thể bị tác động bởi tình trạng bất ổn thương mại và mức thuế cao hơn.

B. KAMALA HARRIS đắc cử ảnh hưởng ntn đến Vietnam

Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới có thể dẫn đến những thay đổi lớn đối với nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt nếu Kamala Harris đắc cử.

Khác với cách tiếp cận bảo hộ của Donald Trump, Harris nhiều khả năng sẽ theo đuổi chính sách thương mại đa phương, tăng cường hợp tác với các đồng minh và thúc đẩy phát triển bền vững. Điều này tạo ra cơ hội và thách thức cho nền kinh tế Việt Nam – quốc gia có vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng khu vực châu Á.

Bài viết này sẽ phân tích các kịch bản chính sách của Harris và tác động của những thay đổi này lên nền kinh tế và các ngành nghề trọng điểm của Việt Nam.

CÁC KỊCH BẢN CHÍNH KHI HARRIS ĐẮC CỬ

1. Thúc đẩy hợp tác đa phương và duy trì tự do thương mại (xác suất trên 95%)

Kamala Harris dự kiến sẽ tăng cường hợp tác với các đồng minh, bao gồm Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Hàn Quốc, và các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam. Chính quyền của bà có thể sẽ tập trung vào các hiệp định thương mại đa phương và song phương để thúc đẩy một môi trường thương mại ổn định, ít rào cản thuế quan và tăng cường các tiêu chuẩn lao động và môi trường. Theo IMF, tăng cường hợp tác thương mại quốc tế có thể tăng trưởng GDP toàn cầu từ 0,5% đến 1% mỗi năm khi các rào cản thuế quan được giảm thiểu【IMF】.

• Quan hệ với Trung Quốc: Harris nhiều khả năng sẽ chọn cách tiếp cận ngoại giao với Trung Quốc, không áp đặt thêm các biện pháp thuế quan cứng rắn như dưới thời Trump. Điều này có thể làm giảm nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và ổn định thị trường cho các doanh nghiệp đang phụ thuộc vào nguyên liệu từ Trung Quốc, bao gồm nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, để đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng, Mỹ có thể tiếp tục đa dạng hóa nguồn cung ra khỏi Trung Quốc – đây là cơ hội để Việt Nam thu hút thêm đầu tư.

• Quan hệ với ASEAN: Harris có thể tăng cường hợp tác với ASEAN nhằm đối phó với ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực. Điều này mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam khi mà chính sách thương mại của Mỹ có xu hướng hướng đến đa dạng hóa nguồn cung ứng ngoài Trung Quốc. Theo báo cáo của Bộ Công Thương, vốn FDI từ các nhà đầu tư Mỹ và Trung Quốc vào Việt Nam đã tăng hơn 20% trong năm 2022, phản ánh xu hướng dịch chuyển sản xuất để tận dụng lợi thế trung gian【Tổng cục Thống kê, 2022】.

2. Phát triển công nghệ xanh và năng lượng tái tạo (xác suất trên 50%)

Kamala Harris có kế hoạch đẩy mạnh các chính sách phát triển bền vững, bao gồm tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo để giảm thiểu phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch. Điều này tạo cơ hội cho Việt Nam thu hút thêm các dự án trong lĩnh vực năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió. Theo Bộ Công Thương, năm 2022, Việt Nam đã thu hút được hơn 10 tỷ USD đầu tư vào năng lượng tái tạo【Bộ Công Thương, 2022】, và dự kiến nguồn vốn từ Mỹ và các nước phương Tây sẽ tiếp tục đổ vào lĩnh vực này khi Việt Nam cam kết tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo lên 15-20% vào năm 2030.

3. Chính sách kích cầu tiêu dùng nội địa và tác động gián tiếp đến xuất khẩu Việt Nam (xác suất trên 50%)

Kamala Harris đã đề xuất các chính sách hỗ trợ tiêu dùng nội địa Mỹ, bao gồm trợ cấp đến 15.000 USD cho người mua nhà lần đầu và các khoản miễn thuế cho các gia đình trung lưu và người nuôi con. Các chính sách này sẽ tăng thu nhập khả dụng cho các hộ gia đình Mỹ, từ đó kích thích nhu cầu tiêu dùng hàng nhập khẩu từ các đối tác như Việt Nam.

Điều này có thể thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm tiêu dùng chủ lực của Việt Nam sang Mỹ, như dệt may, da giày, nội thất và hàng gia dụng. Năm 2022, kim ngạch xuất khẩu nội thất của Việt Nam sang Mỹ đạt khoảng 10 tỷ USD【Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam】. Khi sức mua tăng, nhu cầu nhập khẩu các mặt hàng này từ Việt Nam có thể tiếp tục duy trì đà tăng trưởng.

B. TÁC ĐỘNG TỪ CÁC ĐIỂM NÓNG ĐỊA CHÍNH TRỊ

Mặc dù chính quyền Harris có thể mang lại môi trường thương mại ổn định hơn, các xung đột tại các điểm nóng địa chính trị như Nga – Ukraine, Trung Đông và căng thẳng với Trung Quốc vẫn sẽ gây ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và giá cả nguyên liệu đầu vào trên toàn cầu, từ đó tác động gián tiếp lên Việt Nam.

1. Nga – Ukraine: Cuộc xung đột kéo dài có thể tiếp tục làm gián đoạn nguồn cung năng lượng và phân bón – hai mặt hàng nhập khẩu quan trọng của Việt Nam. Theo IEA, giá dầu đã tăng thêm từ 15-20% do ảnh hưởng từ cuộc xung đột này【IEA, 2022】, làm tăng chi phí sản xuất và vận chuyển, ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

2. Trung Đông: Căng thẳng leo thang tại Vịnh Ba Tư và Hồng Hải – nơi 34-41% lượng dầu mỏ toàn cầu mỗi năm “chảy qua” – sẽ làm tăng giá dầu, khí đốt và chi phí vận tải quốc tế, ảnh hưởng tiêu cực đến chi phí sản xuất tại Việt Nam, đặc biệt là các ngành tiêu thụ nhiều năng lượng như công nghiệp nặng, chế biến và vận tải【EIA】.

3. Quan hệ Mỹ – Trung: Nếu Harris giảm căng thẳng thương mại với Trung Quốc, chuỗi cung ứng linh kiện công nghệ cao của Việt Nam sẽ bớt rủi ro. Tuy nhiên, nếu Mỹ duy trì áp lực để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, các nhà đầu tư có thể tiếp tục đổ vốn vào Việt Nam, đặc biệt trong các ngành công nghiệp hỗ trợ và sản xuất linh kiện điện tử.

C. TÁC ĐỘNG ĐẾN CÁC NGÀNH NGHỀ TRỌNG ĐIỂM CỦA VIỆT NAM

1. Ngành Dệt May và Da Giày

• Cơ hội: Chính sách thương mại ổn định sẽ giúp ngành dệt may Việt Nam duy trì lợi thế cạnh tranh tại thị trường Mỹ, nơi Việt Nam hiện là một trong những nhà cung cấp lớn nhất. Năm 2022, xuất khẩu dệt may và da giày của Việt Nam sang Mỹ đạt gần 18 tỷ USD【Báo cáo Bộ Công Thương 2022】.

• Thách thức: Để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường và lao động từ chính quyền Harris, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần đầu tư vào sản xuất thân thiện với môi trường và nâng cao điều kiện lao động để duy trì vị thế.

2. Ngành Điện Tử và Công Nghệ

• Cơ hội: Harris có thể giảm căng thẳng thương mại với Trung Quốc, giúp Việt Nam duy trì nguồn cung linh kiện từ Trung Quốc, đồng thời tăng khả năng thu hút vốn FDI từ Mỹ trong ngành công nghệ. PwC dự báo nếu chuỗi cung ứng tại châu Á ổn định, chi phí sản xuất ngành điện tử có thể giảm từ 5-10%【PwC】

• Thách thức: Harris có thể áp đặt các yêu cầu cao về tiêu chuẩn kỹ thuật và an ninh cho các sản phẩm điện tử nhập khẩu vào Mỹ. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp điện tử Việt Nam phải nâng cấp công nghệ để đáp ứng các yêu cầu này.

3. Ngành Nông Sản và Thủy Sản

• Cơ hội: Chính quyền Harris có thể ưu tiên nhập khẩu các sản phẩm nông sản sạch và bền vững. Việt Nam, nhà xuất khẩu lớn các mặt hàng thủy sản và nông sản sang Mỹ, có thể mở rộng thị phần khi đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn và truy xuất nguồn gốc.

• Thách thức: Yêu cầu về truy xuất nguồn gốc sẽ đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào công nghệ quản lý chất lượng. Một nghiên cứu của Bộ Công Thương cho thấy, nếu đầu tư vào truy xuất nguồn gốc, giá trị xuất khẩu nông sản có thể tăng thêm từ 10-15%【Bộ Công Thương】.

4. Ngành Năng Lượng Tái Tạo và Công Nghệ Xanh

• Cơ hội: Chính quyền Harris có thể hỗ trợ các dự án đầu tư vào năng lượng sạch ở Việt Nam, từ đó giúp Việt Nam trở thành điểm đến lý tưởng cho các dự án năng lượng tái tạo. Theo IEA, đầu tư vào năng lượng tái tạo có thể giúp Đông Nam Á tiết kiệm đến 1,4 tỷ USD mỗi năm từ giảm chi phí nhiên liệu hóa thạch【IEA】.

• Thách thức: Ngành công nghệ xanh đòi hỏi vốn đầu tư lớn và công nghệ hiện đại, đây là thách thức với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Để thu hút đầu tư quốc tế, Việt Nam cần triển khai các ưu đãi về thuế và chính sách hỗ trợ.

5. Ngành Logistics và Vận Tải

• Cơ hội: Với chính sách thương mại tự do của Harris, nhu cầu logistics sẽ gia tăng, giúp ngành logistics của Việt Nam phát triển. Theo Ngân hàng Thế giới, thương mại quốc tế tăng trưởng có thể giúp ngành logistics của Việt Nam đạt mức tăng trưởng từ 7-9% mỗi năm【WB】.

• Thách thức: Harris có thể đưa ra các tiêu chuẩn logistics xanh, yêu cầu các doanh nghiệp phải cải thiện hiệu suất năng lượng và giảm phát thải, làm tăng chi phí vận tải trong ngắn hạn.

6. Ngành Sản Xuất Công Nghiệp và Chế Biến Chế Tạo

• Cơ hội: Chính sách giảm phụ thuộc vào Trung Quốc của Mỹ sẽ giúp Việt Nam trở thành điểm đến đầu tư hấp dẫn cho các nhà sản xuất trong các lĩnh vực công nghiệp nặng và chế biến chế tạo.

• Thách thức: Việt Nam cần đảm bảo nguồn cung nguyên liệu ổn định và nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh.

D. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Nếu Kamala Harris đắc cử, Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội phát triển trong môi trường thương mại ổn định, hợp tác quốc tế bền vững, và năng lượng xanh. Tuy nhiên, Việt Nam cũng cần chuẩn bị cho các thách thức liên quan đến tiêu chuẩn sản phẩm và chi phí năng lượng từ các biến động địa chính trị.

1. Đầu tư vào công nghệ xanh và sản xuất bền vững: Đảm bảo sản xuất đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và giảm phát thải để tăng khả năng xuất khẩu.

2. Phát triển chuỗi cung ứng nội địa: Giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc.

3. Tăng cường hợp tác với ASEAN và EU: Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tăng cường quan hệ kinh tế để đảm bảo ổn định khi có biến động.

4. Phát triển hạ tầng logistics: Đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng cao và tối ưu chi phí.

5. Nâng cao hệ thống truy xuất nguồn gốc và quản lý chất lượng: Đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt của thị trường quốc tế về an toàn thực phẩm và chất lượng sản phẩm.

Nhìn chung, với chính sách của Harris, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội để mở rộng xuất khẩu và phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm, nếu có chiến lược thích ứng linh hoạt và lâu dài với bối cảnh kinh tế toàn cầu mới.