Vietnam, Nvidia, Jensen Huang

A. Những động thái của Nvidia: M&A và mở rộng tại Việt Nam

Nvidia, nhà sản xuất chip AI hàng đầu thế giới, đang thực hiện những bước đi chiến lược tại Việt Nam, từ việc thiết lập quan hệ đối tác, đào tạo nhân lực, đến các động thái có thể dẫn đến đầu tư trực tiếp. Trên toàn cầu, Nvidia đã mở rộng sức ảnh hưởng qua các thương vụ M&A lớn, như mua lại Mellanox (2020) để cải thiện khả năng kết nối siêu máy tính, hay Arm (dù không thành công hoàn toàn) nhằm kiểm soát phần lớn công nghệ chip toàn cầu.

Tại Việt Nam, Nvidia đang xây dựng nền tảng để phát triển hệ sinh thái AI, bao gồm kế hoạch mở trường đào tạo AI với mục tiêu đào tạo 1 triệu kỹ sư AI. Hãng cũng hợp tác với các doanh nghiệp lớn như FPT để triển khai các dự án liên quan đến AI và điện toán hiệu suất cao. Mới hôm qua, lại có thông tin Nvidia đầu tư vào VinBrain một start-up AI trong ngành y tế.

Điều này đặt ra câu hỏi: Nvidia thực sự muốn làm gì tại Việt Nam?

B. Nvidia đang làm gì? Chiến lược lock-in của một gã khổng lồ AI

1. Nvidia muốn gì?

Nvidia không đơn giản chỉ bán chip. Họ muốn khóa chặt khách hàng vào hệ sinh thái của mình thông qua chiến lược lock-in: từ công nghệ đến nhân lực, từ công cụ phát triển đến các sản phẩm AI dựa trên nền tảng CUDA của Nvidia.

CUDA (Compute Unified Device Architecture) là trái tim trong chiến lược của Nvidia. Đây là một nền tảng lập trình độc quyền giúp các nhà phát triển AI và điện toán hiệu suất cao tối ưu hóa phần mềm cho các chip Nvidia. Một khi các nhà phát triển đã sử dụng CUDA để xây dựng ứng dụng, việc chuyển sang chip của đối thủ như AMD hay Intel trở nên cực kỳ khó khăn. Nvidia không chỉ bán sản phẩm, mà còn xây dựng hệ sinh thái toàn diện để duy trì vị trí dẫn đầu.

2. Bài học từ các ví dụ khác: Cisco, Microsoft, Apple, Oracle

Cisco:

Cuối thập niên 1990, Cisco đã sử dụng chiến lược tương tự khi đến Việt Nam. Họ không chỉ bán thiết bị mạng mà còn mở trung tâm đào tạo, tạo ra một thế hệ kỹ sư phụ thuộc vào công nghệ Cisco. Kết quả, Cisco gần như độc quyền thị trường thiết bị mạng tại Việt Nam suốt nhiều năm.

Microsoft:

Microsoft từng khóa chặt các doanh nghiệp và tổ chức vào hệ sinh thái của mình thông qua các sản phẩm như Windows và Office. Đặc biệt, định dạng độc quyền (.docx, .xlsx) và các dịch vụ tích hợp đám mây như Azure và Microsoft 365 đã tạo nên một vòng lặp lock-in giữa người dùng cá nhân và doanh nghiệp.

Apple:

Apple không chỉ khóa chặt khách hàng bằng phần cứng như iPhone, mà còn bằng hệ sinh thái phần mềm (iOS, macOS) và các dịch vụ độc quyền (iCloud, App Store). Khi đã quen thuộc với hệ sinh thái Apple, việc chuyển đổi sang nền tảng khác trở nên vô cùng khó khăn.

Oracle:

Oracle sử dụng ngôn ngữ lập trình PL/SQL và các công cụ như Oracle Forms để buộc các phần mềm doanh nghiệp phụ thuộc vào Oracle Database. Khi các tổ chức mua phần mềm quản trị (ERP, CRM), họ phải mua luôn Oracle Database, dù muốn hay không.

Điểm chung: Tất cả đều xây dựng hệ sinh thái độc quyền và tập trung vào đào tạo nhân lực, khiến người dùng khó rời bỏ. Đây cũng chính là chiến lược Nvidia đang áp dụng.

C. Việt Nam nên làm gì trước chiến lược của Nvidia?

1. Lợi dụng nỗ lực của Nvidia để xây dựng năng lực nội tại

Nvidia đang đầu tư mạnh vào đào tạo nhân lực và phổ biến công nghệ AI tại Việt Nam. Thay vì lo ngại bị lock-in, Việt Nam nên tận dụng nguồn lực này để:

– Xây dựng đội ngũ kỹ sư AI chất lượng cao: Sử dụng các chương trình đào tạo của Nvidia như bước đệm để nâng cao năng lực kỹ thuật, đồng thời khuyến khích học hỏi thêm từ các nền tảng khác như TensorFlow hoặc PyTorch.

– Xây dựng hệ sinh thái AI nội địa: Các doanh nghiệp Việt Nam nên tận dụng công nghệ của Nvidia để phát triển các giải pháp AI phù hợp với thị trường Việt Nam, từ đó tạo ra giá trị gia tăng và củng cố vị thế cạnh tranh.

2. Đa dạng hóa đối tác công nghệ

Việt Nam cần chủ động làm việc với nhiều đối tác công nghệ khác, như AMD, Intel hay các nhà phát triển mã nguồn mở. Điều này không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào Nvidia mà còn thúc đẩy cạnh tranh, tạo động lực phát triển trong dài hạn.

3. Phát triển các công nghệ thay thế

Học hỏi từ các chiến lược lock-in, Việt Nam có thể phát triển các công nghệ hoặc dịch vụ độc quyền, đặc biệt trong các lĩnh vực như phần mềm, IoT, hoặc blockchain. Những giải pháp nội địa hóa này có thể cạnh tranh với các sản phẩm quốc tế, đồng thời giảm bớt sự phụ thuộc vào các tập đoàn nước ngoài.

4. Chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Chính phủ có thể đóng vai trò trung gian bằng cách:

– Tăng cường đầu tư vào R&D: Tạo điều kiện cho các công ty khởi nghiệp và tổ chức nghiên cứu phát triển các giải pháp AI nội địa.

– Kiểm soát lock-in qua chính sách: Đưa ra các chính sách bảo vệ thị trường khỏi các hành vi lock-in mang tính thao túng, như bắt buộc các công nghệ quốc tế phải hỗ trợ tiêu chuẩn mở (open standard).

5. Tận dụng Nvidia để phát triển công nghiệp phụ trợ

Nvidia cần một hệ sinh thái các nhà cung cấp, từ linh kiện điện tử đến dịch vụ kỹ thuật. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu của Nvidia, từ đó nâng cao trình độ công nghệ và năng lực cạnh tranh.

D. Kết luận: Cơ hội từ chiến lược của Nvidia

Nvidia đang mang đến một cơ hội lớn để Việt Nam phát triển đội ngũ kỹ sư AI và xây dựng hệ sinh thái công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, để không bị rơi vào vòng xoáy lock-in, Việt Nam cần đa dạng hóa đối tác, phát triển công nghệ nội địa và đưa ra chính sách bảo vệ thị trường.

Chiến lược lock-in là con dao hai lưỡi: Nó có thể mang lại những lợi ích ngắn hạn nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lâu dài. Quan trọng là Việt Nam cần học cách “lợi dụng” chiến lược của các gã khổng lồ như Nvidia để xây dựng năng lực nội tại, từng bước tạo vị thế vững chắc trong cuộc đua AI toàn cầu.

Nếu họ Lắm máu thì chúng ta cũng cần Máu lắm.

Chỉ mong họ không Làm màu là được

(tác giả: T.B.Viet)

Bài hay st.